H υπόγεια βία... του Φοίβου Δεληβοριά...

Όχι δεν υπογράφει το κείμενο ο Φοίβος… αυτός υπογράφει μόνο το βίντεο, το οποίο είναι απόσπασμα από τα Δεκεμβριανά του tvxs…

http://www.youtube.com/watch?v=eIQ6gkb7Pzc

Σε μια μεγάλη παρέα τις προάλλες μια συντοπίτισσα εμαθα ότι εργάστηκε για 4 χρόνια στην Αθήνα και τη ρωτούσα διάφορα πράγματα, μιας και επέστρεψε στα πάτρια εδάφη για να ανοίξει δική της δουλειά. Και μέσα σε όλα αυτά που έλεγε για την Αθήνα έκανε αναφορά και στη μιζέρια του να βλέπεις καμένο το κέντρο της Αθήνας και ταυτόχρονα να πρέπει να δουλεύεις εκεί.

Της είπα ότι εγώ όσες φορές κι αν έχω κυκλοφορήσει στο κέντρο –και μιλάμε για πολύ κουλές ώρες και ίσως και περιόδους- δεν έχω αισθανθεί ποτέ ανασφάλεια και το επιβεβαίωσε και η ίδια. Επειδή είχε πολύ κόσμο δε συνέχισα την κουβέντα, γιατί δεν υπήρχε συμμετοχή των υπολοίπων…

Θα τη συνεχίσω εδώ συνεχίζοντας και αυτό που έγραψα στο προηγούμενο μου ποστ για το πόσο αξίζει μια ανθρώπινη ζωή… κάτι που το επιβεβαίωσε περίπου ένα κείμενο που ανέβηκε στην κοινότητα του tvxs με τίτλο  "Με αφορμή το θάνατο του Γκιόλια" αλλά και με αφορμή τη δήλωση του Φοίβου… ότι υπάρχει μια βία που είναι αφανής. Είναι μια βία που τη βιώνουμε και την ξέρουμε εμείς και ο μικρός μας περίγυρος ατομικά αλλά που όταν γίνεται λόγος για βία δεν την αναφέρουμε ποτέ.

Είναι η βία των τραγικών ελλείψεων του κράτους σε πολλούς τομείς, όχι μόνο στην περίθαλψη αλλά και σε πολλά άλλα, μιας ανοργανωσιάς που μπορεί να προκαλεί μέχρι και θανάτους, η βία του να καταναλώνεις όσο και οι υπόλοιποι για να μην μπεις στο περιθώριο από τον κοινωνικό αυτοματισμό, να παίρνεις δάνεια ή κάρτες για να μπορείς να είσαι up to date με τις εξελίξεις, καινούριο κινητό κάθε χρόνο και πολλά άλλα τηλεοράσεις πλάσμα και δε συμμαζεύεται, της βίας των τραπεζών που μαζί με το τηλεοπτικό lifestyle σε πιέζουν να παίρνεις δάνεια, γιατί αν δεν αγοράζεις όσο οι άλλοι είσαι ένα τίποτα, δάνεια που ξέρουν ότι παίζει να μην είσαι σε θέση να αποπληρώσεις αλλά δεν τους νοιάζει∙ ο έλληνας έχει σπιτάκι στο όνομά του, οπότε αν δεν μπορεί να πληρώσει τα δανειάκια του, θα του πάρουμε το σπιτάκι…

Είναι μια βία που είναι υπόγεια όπως είπε και ο Φοίβος, γιατί μπορεί να μη σου βάζουν το πιστόλι στο κεφάλι, όμως όλη η περιρρέουσα ατμόσφαιρα στην οποία ζεις δε σου αφήνει άλλη επιλογή. Πόσες φορές οι γονείς δε θα αγοράσουν στο παιδί το ακριβό παιχνίδι, ρούχο κτλ για να μην αισθάνεται μειονεκτικά απέναντι στα άλλα παιδάκια. Υπάρχει μια ψυχολογική βία που μετά παίρνει σάρκα και οστά, όταν σου τηλεφωνούν από τις εταιρίες διευθέτησης χρέους τις οποίες μισθώνουν οι τράπεζες για να σε παρενοχλούν προκειμένου να γίνεις πιο συνεπής με τις δόσεις των δανείων σου.

Υπάρχει μια αδιάλειπτη κι ενδελεχής βία για την οποία κανείς δε μιλάει, όλοι μένουν στο εντυπωσιακό της φλόγας μιας μολότοφ… γιατί αυτό τους συμφέρει… η νόμιμη ψυχολογική και μη βία του κράτους και των τραπεζών, των μεγαλοεπιχειρήσεων μεγαλοκαταστημάτων που ξέρεις ότι αν απεργήσεις θα απολυθείς, των μεγαλοβιομηχανιών που ρυπαίνουν άφοβα το περιβάλλον και μολύνουν τη ζωή μας γιατί έχουν λαμβάνειν από τους πολιτικούς εξυπηρετήσεις, όλη αυτή η βία είναι νόμιμη βία, γιατί συντηρεί μια κατάσταση που κάποιους τους συμφέρει γιατί πολύ απλά κερδίζουν από αυτό.

Για αυτήν τη βία, που ωφελεί τους λίγους και δυνατούς, δε μιλάει κανείς. Αυτό λοιπόν εγώ ήθελα να της πω ότι είναι πολύ μεγαλύτερη μιζέρια από μια άσχημη εικόνα στο κέντρο της πόλης.

Και να υπενθυμίσω ότι δεν είναι το ίδιο να τσιμπάει ένα μυρμήγκι με τις δαγκάνες του έναν ελέφαντα με το να ποδοπατάει ένας ελέφαντας μια αποικία μυρμηγκιών. Βέβαια για κάποιους ο ελέφαντας είναι τόσο σημαντικός που ακόμα και ένα ελαφρύ τσίμπημα είναι καταδικαστέο και κάπου εκεί ξεχνάμε το ποδοπάτημα των μυρμηγκιών…

Όποιος σπέρνει ανέμους όμως, θερίζει θύελλες λέει το ρητό…

Το δημοψήφισμα που δεν έγινε…

 

Ο τίτλος είναι ίσως λίγο ανεπίκαιρος αλλά και όταν θα διαβάσετε το περιεχόμενο αυτού εδώ του άρθρου θα κατανοήσετε ότι το εν λόγω θέμα δε θα γινόταν ποτέ επίκαιρο ούτως ή άλλως. Όποιος διαβάζει αυτό το κείμενο περιμένει λογικά από το συντάκτη του να ξεκινήσει από αυτό το δημοψήφισμα που δεν έγινε. Λέω να αντιστρέψω τη λογική ροή και να ξεκινήσω από τα δημοψηφίσματα που έγιναν∙ έτσι νομίζω θα καταλάβετε καλύτερα για ποιο λόγο δεν έγινε το δημοψήφισμα για το οποίο μιλάω…

Για όσους δεν κατάλαβαν μέχρι τώρα, αναφέρομαι σε ένα δημοψήφισμα για την προσφυγή στο μηχανισμό στήριξης (ΔΝΤ κτλ). Πριν προχωρήσω στα δημοψηφίσματα που έγιναν, να υπενθυμίσω ότι βάσει του άρθρου 44 παρ. 2 του Συντάγματος ισχύουν τα ακόλουθα: Ο Προέδρος της Δημοκρατίας προκηρύσσει με διάταγμα δημοψήφισμα για κρίσιμα εθνικά θέματα, ύστερα από απόφαση της απόλυτης πλειοψηφίας του όλου αριθμού των βουλευτών, που λαμβάνεται με πρόταση του Υπουργικού Συμβουλίου. Δημοψήφισμα προκηρύσσεται από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας με διάταγμα και για ψηφισμένα νομοσχέδια που ρυθμίζουν σοβαρό κοινωνικό ζήτημα, εκτός από τα δημοσιονομικά, εφόσον αυτό αποφασιστεί από τα τρία πέμπτα του συνόλου των βουλευτών, ύστερα από πρόταση των δύο πέμπτων του συνόλου και όπως ορίζουν ο Κανονισμός της Βουλής και νόμος για την εφαρμογή της παραγράφου αυτής. Δεν εισάγονται κατά την ίδια περίοδο της Βουλής περισσότερες από δύο προτάσεις δημοψηφίσματος για νομοσχέδιο.

1.

Το πρώτο δημοψήφισμα στην ιστορία του ελληνικού κράτους θα διεξαχθεί το Νοέμβριο του 1920. Στις εκλογές του ίδιου μήνα η αντιβενιζελική παράταξη θα λάβει 251 έδρες επί συνόλου 369 που σήμανε την ήττα του Βενιζέλου και της παράταξής του. " Για μεγάλο μέρος του λαού, ο βενιζελισμός δεν υποδηλούσε απαραίτητα και κοινοβουλευτική δημοκρατία στην πράξη, στο μέτρο που, στην προσωπική και αυθαίρετη εξουσία του επώνυμου βασιλιά, αντιπαρέθετε την προσωπική (κι ως εκ τούτου συχνά αυθαίρετη) εξουσία του Βενιζέλου. To δημοψήφισμα κάτω υπό τις συνθήκες που πραγματοποιήθηκε ήταν μοιραίο να αποβεί θετικό για τον Κωνσταντίνο, υπέρ της παλινόρθωσης του οποίου φερόταν να έχει ψηφίσει το 98% των ψηφοφόρων."

2.

Το δεύτερο δημοψήφισμα στην ιστορία του ελληνικού κράτους διεξήχθη στις 13 Απριλίου του 1924. Βρισκόμαστε λίγους μήνες μετά τις εκλογές του Δεκεμβρίου του 1923 με κυβέρνηση Αλ. Παπαναστασίου και τη Δ΄ Συνταντική Συνέλευση να ασχολείται με το πολιτειακό ζήτημα. Να υπενθυμίσω ότι μετά τη Μικρασιατική καταστροφή εκδηλώθηκε στρατιωτικό κίνημα υπο την ηγεσία του βενιζελικού Ν. Πλαστήρα το οποίο εξαναγκάζει τον τότε βασιλιά Κωνσταντίνο σε παραίτηση.

Έτσι η Δ΄Συντακτική Συνέλευση κατά την προετοιμασία νέου Συντάγματος έπρεπε να ασχοληθεί με το πολιτειακό ζήτημα. Η απόφαση ήταν στα χέρια του λαού, ωστόσο πριν διεξαχθεί το δημοψήφισμα υπήρξε έντονο παρασκήνιο με 2 αντιμαχόμενες πλευρές. Η μία πλευρά υποστήριζε ότι έπρεπε να ανακηρυχθεί η κοινοβουλευτική –αβασίλευτη- Δημοκρατία με ψήφισμα της Δ΄ Συντακτικής Συνέλευσης και μετά να γίνει δημοψήφισμα για την επικύρωση αυτού του ψηφίσματος. Η άλλη πλευρά (μετριοπαθείς υπό Βενιζέλο) υποστήριζε ότι δεν πρέπει να υπάρξει ψήφισμα και ανακήρυξη του πολιτεύματος από τη Συνέλευση αλλά να γίνει κατευθείαν δημοψήφισμα για να αποφασίσει ο λαός ανεπηρέαστος. Τελικά τη διαπάλη αυτή κέρδισε η πλευρά Παπαναστασίου που ήθελε πρώτα ψήφισμα-απόφαση της Συνέλευσης για την ανακήρυξη της αβασίλευτης δημοκρατίας και μετά δημοψήφισμα. Το 69,95% ψήφισε υπέρ της αβασίλευτης Δημοκρατίας ενώ το 30,05% υπερ της βασιλείας. Όλα τα κόμματα ακόμα και του Μεταξά αναγνώρισαν το αποτέλεσμα εκτός από το Λαϊκό Κόμμα…

3.

Το επόμενο δημοψήφισμα διεξάγεται στις Νοεμβρίου του 1935, έχουν προηγηθεί όμως πολλά μέχρι τη διεξαγωγή του. Το Μάρτιο του 1935 εκδηλώνεται βενιζελικό κίνημα… όπου διαβάζετε τη λέξη κίνημα για την περίοδο εκείνη αυτό σημαίνει πάντοτε εμπλοκή στρατού… Το βενιζελικό κίνημα έγινε σύμφωνα με το Βενιζέλο για την προστασία του δημοκρατικού πολιτεύματος από την κυβέρνηση Τσαλδάρη και τους αντιβενιζελικούς. Το κίνημα απέτυχε, η χώρα κηρύσσεται σε κατάσταση πολιορκίας από την κυβέρνηση Τσαλδάρη χωρίς να ζητήσει την άδεια της Βουλής και ενεργοποιεί τους 2 μεταγενέστερους δικτάτορες (Κονδύλη και Μεταξά) στον αγώνα της κατά των Βενιζελικών. Η κυβέρνηση Τσαλδάρη μετά το σφετερισμό της νομοθετικής εξουσίας και την έκδοση σωρείας αναγκαστικών νόμων για τη δίωξη των φιλοβενιζελικών πλέον ιδιοποιείται και συντακτικών εξουσιών. Εκδίδει συντακτικές πράξεις που καταργούν τη Γερουσία (νομοθετικό σώμα) και διαλύουν τη Βουλή συγκαλώντας Εθνοσυνέλευση για μεταρρύθμιση του Συντάγματος. Όλα τα παραπάνω έπρεπε να γίνουν με άδεια-απόφαση της Βουλής και όχι απλά κυβερνητικές αποφάσεις. Ο Βενιζέλος και ο Πλαστήρας καταδικάζονται ερήμην σε θάνατο. Ο Μεταξάς (αρχηγός κόμματος) θέτει θέμα πολιτειακό, ζητά την προκήρυξη εκολγών ώστε η βουλή που θα προκύψει να είναι Συντακτική. Κονδύλης (πρώην βενιζελικός) και Μεταξάς «εργάζονται» για την παλινόρθωση της βασιλείας.

Στις εκλογές του Ιούνη του 1935 –με πλειοψηφικό σύστημα- τα κυβερνητικά κόμματα (Τσαλδάρη και Κονδύλη) παίρνουν το 65%, η «Ένωση βασιλοφρόνων» του Μεταξά το 14,8%. Τα φιλοβενιζελικά κόμματα απέχουν από την εκλογική διαδικασία μετά από υπόδειξη του Βενιζέλου. Μετά τις εκλογές συνέρχεται η Ε΄πλέον Εθνική Συνέλευση και αποφασίζει διενέργεια δημοψηφίσματος για πολιτειακό στις 3 Νοεμβρίου του 1935. Τον Οκτώβριο του 1935 εκδηλώνεται πραξικόπημα φιλοβασιλικό με σκοπό την παλινόρθωση της βασιλείας χωρίς τη διενέργεια δημοψηφίσματος. Οι πραξικοπηματίες παραδίδουν την εξουσία τελικά στο στρατηγό Κονδύλη για να διοριστεί πρωθυπουργός. Ο δικτάτορας Κονδύλης καταθέτει σχετικό ψήφισμα περί καταργήσεως του πολιτεύματος της αβασίλευτου Δημοκρατίας. Ο άλλοτε «δημοκρατικός» Κονδύλης ακραιφνής βασιλικός τώρα επιβάλει στρατιωτικό νόμο. Την επόμενη της κατάλυσης του πολιτεύματος το διάγγελμα του Κονδύλη στον Ελληνικό λαό ανάμεσα στα άλλα αναφέρει ότι αποστολή της κυβέρνησης του είναι η επαναφορά του βασιλέως.

Μετά από αυτό δεν είναι δύσκολο να φανταστεί το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος του 1935. 97,88% υπερ της επαναφοράς της βασιλείας και μόλις 2,12% υπέρ της δημοκρατίας.

4.

Το επόμενο δημοψήφισμα θα διεξαχθεί την 1η Σεπτεμβρίου του 1946. Έχουν προηγηθεί εκλογές το Μάρτιο του 1946 όπου επικρατούν οι συντηρητικές δυνάμεις με επικεφαλής τον Τσαλδάρη ο οποίος υποστηρίζει ότι στη χώρα ισχύει ακόμα το Σύνταγμα του 1864/1911 (βασιλευομένη Δημοκρατία). Εκδίδεται μάλιστα ψήφισμα που καλεί το λαό να ψηφίσει όχι ανάμεσα στη δημοκρατία και τη βασιλεία αλλά για την επιστροφή ή όχι του βασιλιά. Τα ψηφοδέλτια μάλιστα του δημοψηφίσματος ήταν 2. Αυτό που έγραφε «βασιλεύς Γεώργιος» και το λευκό. Το εκλογικό σώμα μέσα σ’ ένα κλίμα τρομοκρατίας επέλεξε τον «ασφαλή» και λιγότερο «οδυνηρό δρόμο» της παλινόρθωσης. Μπροστά στο δίλημμα επιστροφή του Γεωργίου ή πολιτειακή κρίση και ρευστότητα τα αποτελέσματα έδωσαν 68,41% υπέρ της επιστροφής του Γεωργίου Β΄ έναντι 31,59%...

5. & 6.

Κατά την περίοδο της Χούντας διεξήχθησαν 2 δημοψηφίσματα. Η λέξη δημοψήφισμα σε μια πρόταση που εμπεριέχει τη λέξη χούντα μοιάζει με ανέκδοτο αλλά και τα προηγούμενα δημοψηφίσματα δε διεξήχθησαν σε πολύ καλύτερες συνθήκες.

Το πρώτο «δημοψήφισμα» κατά τη διάρκεια της Επταετίας ήταν και το πρώτο και τελευταίο μέχρι σήμερα που δεν είχε να κάνει με το πολιτειακό δίλημμα –αβασίλευτη ή βασιλευόμενη δημοκρατία- αλλά με την υιοθέτηση από το λαό «συνταγματικού κειμένου». Ο Ολλανδός βουλευτής Μαξ Βαν ντερ Στουλ σε σχετική έκθεση για το Συμβούλιο της Ευρώπης έγραφε: «το δημοψήφισμα διεξήχθη υπό το κράτος του στρατιωτικού νόμου… τη στιγμή που ο κατασταλτικός μηχανισμός –στρατός, αστυνομία, διοίκηση- δεν έμεινε αμέτοχος αλλά συμμετείχε σε μια τεράστια προπαγάνδα σε μια τεράστια εκστρατεία προπαγάνδας και εκφοβισμού υπέρ του «ναι»… ενώ καταγγελλόταν επίσημα εκ των προτέρων κάθε ψήφος υπέρ του «όχι» ως απόδειξη «αντεθνικών πεποιθήσεων…»

Αυτό που επιζητούσε η τρόικα των συνταγματαρχών ήταν μια κατ’ επίφαση και νομιμοφανή και καλά λαϊκή επικύρωση του καθεστώτος…

Το δημοψήφισμα-φάρσα έγινε στις 29 Σεπτεμβρίου του 1968. Το «ναι» έλαβε το 91,87% των ψήφων. Η αποχή έφτασε το 22,52%.

Προκηρύχθηκε και άλλο «δημοψήφισμα» κατά την Επταετία. Αυτή τη φορά το δημοψήφισμα ήταν για την επικύρωση ή μη ψηφίσματος που καταργούσε το βασιλιά και διόριζε τον Παπαδόπουλο πρόεδρο της δημοκρατίας. Η αποχή έφτασε στο 25,35% αυτή τη φορά με το 72,2 των ψηφοφόρων να ψηφίζουν στην ουσία την κατάργηση του βασιλικού θεσμού και την τοποθέτηση του Παπαδόπουλου στη θέση του προέδρου της δημοκρατίας.

Ας μην ξεχνιόμαστε λοιπόν ότι και επί της επταετίας τυπικά το πολίτευμα ήταν δημοκρατία… τα πολιτεύματα δεν τα κάνουν όμως οι τύποι και αυτό δεν ισχύει μόνο για τότε αλλά και για σήμερα.

7.

Και φτάνουμε στο τελευταίο δημοψήφισμα, αυτό του 1974 το οποίο αναφέρεται ως το μοναδικό ελεύθερο και δημοκρατικό δημοψήφισμα. Το δημοψήφισμα διενεργείται το Δεκέμβριο του 1974 μετά τη νίκη Καραμανλή στις εκλογές. Αποφασίζεται από τους αρχηγούς των κομμάτων να μην έρθει ο Κωνσταντίνος ο Β’ στην Ελλάδα κατά τη διάρκεια της προεκλογικής περιόδου του δημοψηφίσματος. Επίσης ο Καραμανλής κρατά μια αμφιλεγόμενη από πολλούς ουδετερότητα που «ανάγκασε» βουλευτές από το κόμμα του να μην προβούν σε ανοιχτή προπαγάνδα υπέρ του βασιλιά… Το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος γνωστό, 69,18% υπέρ της αβασίλευτης δημοκρατίας και 30,82% υπέρ της βασιλευομένης.

Από τα παραπάνω και όχι μόνο, τα δικά μου συμπεράσματα είναι ότι η διενέργεια δημοψηφίσματος στην Ελλάδα είχε να κάνει πάντοτε με το δίπολο αβασίλευτη ή βασιλευομένη δημοκρατία. Υπόψη ότι αβασίλευτη –ακόμα και στο δημοψήφισμα του 1974- δε σήμαινε κατ’ ανάγκη προεδρευομένη δημοκρατία. Το αν θα ήταν προεδρευομένη ή προεδρική (=δλδ εκλογή προέδρου απευθείας από το λαό και άρα περισσότερες εξουσίες στον πρόεδρο) ήταν κάτι που θα το αποφάσιζε η Συντακτική Συνέλευση, Βουλή.

Η αλήθεια είναι ότι στα δημοψηφίσματα πάντοτε γίνεται επιλογή μεταξύ 2 θέσεων, μεταξύ ενός «ναι» ή ενός «όχι», ενός «υπέρ» ή ενός «κατά». Αυτό σημαίνει ότι τα δημοψηφίσματα δεν προσφέρονται για πολύπλοκα ζητήματα ή θέματα. Βέβαια έχει πάντα σημασία πώς τίθεται το ερώτημα και όχι μόνο. Αντιλαμβάνεται κανείς ότι είναι αλλιώς να τεθεί ένα ερώτημα του τύπου «είστε υπέρ ή κατά της προσφυγής της χώρας στο μηχανισμό στήριξης;» από ένα ερώτημα του τύπου «προσφυγή στο μηχανισμό στήριξης ή χρεοκοπία;»

Το θέμα της προσφυγής στο ΔΝΤ ή όχι είναι κατεξοχήν εθνικό θέμα υπό την έννοια ότι υποθηκεύει-επηρεάζει το μέλλον ολόκληρης της χώρας. Είναι θεμελιώδους σπουδαιότητας και κομβικής σημασίας για να μην έχει άποψη ο λαός επ’ αυτού.

Ωστόσο αν θυμηθούμε την πρόσφατη και μη ιστορία του τόπου σχεδόν πάντοτε υπήρχαν μονόδρομοι μόνο. Οπότε αφού δεν υπάρχει άλλη διέξοδος δε χρειάζεται να γίνει δημοψήφισμα. Επίσης σε κομβικής σημασίας θέματα, όταν συμφωνούσαν οι μεγάλες πολιτικές δυνάμεις –βλ. ευρωσύνταγμα, μαάστριχτ κτλ- πάλι έκριναν ότι δε χρειάζεται δημοψήφισμα με το εξής σκεπτικό∙ ότι αφού συμφωνούμε τα 2 μεγάλα κόμματα που εκπροσωπούμε πάνω από το 80% των ψηφοφόρων, άρα το δημοψήφισμα δεν έχει νόημα… Αγνοούν βέβαια αυτοί που κάνουν αυτούς τους συλλογισμούς ότι στα κομβικής και εθνικής σημασίας θέματα σημασία έχει να επιλέξει ο λαός και να λάβει αυτός τις αποφάσεις. Η δημοκρατία δεν έχει να κάνει με το αποτέλεσμα αλλά με τη διαδικασία. Υπάρχουν και οι περιπτώσεις όπου ο λαός θα αποφάσιζε κατά πλειοψηφία αντίθετα με την κυβερνητική βούληση. Εκεί δε γίνεται δημοψήφισμα με τη δικαιολογία ότι οι πολιτικοί πρέπει να είναι μπροστά από το λαό, ότι γνωρίζουν καλύτερα τα πράγματα και άρα πρέπει να λάβουν αποφάσεις και κόντρα στη λαϊκή βούληση…

Εν ολίγοις στην Ελλάδα ζητάνε δημοψηφίσματα –είτε μπορούν να τα επιβάλουν είτε όχι- μόνο αυτοί που πιστεύουν ότι μπορεί να τα κερδίσουν.

Ένα δημοψήφισμα για να είναι πραγματικά δημοκρατικό, ελεύθερο και ανόθευτο δεν αρκεί να υπάρχει μια εγκαθιδρυμένη κοινοβουλευτική δημοκρατία. Απαιτείται να υπάρχει μια ολοκληρωμένη ενημέρωση και σφαιρική πληροφόρηση από τα μ.μ.ε αλλά και κάτι άλλο, να αποφασίζουν όλοι οι πολίτες σε ισότιμη βάση. Ισότιμη βάση δε σημαίνει απλώς η ψήφος όλων να είναι τυπικά ισοδύναμη. Ακόμη και αν στην Ελλάδα το πολίτευμα ήταν άμεση δημοκρατία, διαφορετική βαρύτητα έχει η ψήφος ενός εργαζόμενου που είναι ένας κόκκος άμμου στην έρημο κι άλλη ενός καναλάρχη, ενός μεγαλοεπιχειρηματία, κάποιου που έχει εξουσία στα χέρια του κτλ. Στην κάλπη όλες οι ψήφοι μετράνε το ίδιο, το παιχνίδι όμως παίζεται πριν μπει το ψηφοδέλτιο στην κάλπη. Αν δεν υπάρχει ισοκρατία, δεν μπορεί να ληφθούν αποφάσεις από ισότιμη βάση. Η λέξη ισοκρατία δεν υπάρχει στο λεξικό, ίσως γιατί κάποιοι δε θέλουν ή δεν μπορούν να πιστέψουν ότι μπορεί να υπάρξει τέτοιο πολίτευμα. Όπως είναι δύσκολο να υπάρξει και σφαιρική ενημέρωση και πληροφόρηση από τα κυρίαρχα μ.μ.ε, τα οποία όμως θα επηρεάσουν και θα διαμορφώσουν συνειδήσεις προς τη μία ή την άλλη κατεύθυνση, ανάλογα με τα συμφέροντα των ιδιοκτητών ή των εντολέων τους.

Επομένως έχει διαφορετική βαρύτητα η ψήφος ενός εργάτη, εργαζόμενου, μισθωτού ή μη μέσα σε ένα πλαίσιο καπιταλιστικής οικονομίας κι άλλη όταν ο ίδιος ο εργάτης-εργαζόμενος αποφασίζει ο ίδιος για την τύχη της επιχείρησης στην οποία δουλεύει και δεν υπάρχουν αφεντικά ή ιδιοκτήτες. Νομίζω γίνεται εύληπτο ότι ανάλογα με το διαμορφωμένο περιβάλλον στο οποίο ζούμε αλλάζει και η βαρύτητα κάποιων επιλογών και πραγμάτων.

Έτσι ένα δημοψήφισμα σε καιρό δημοκρατίας ναι μεν είναι ελεύθερο αλλά δεν είναι ανόθευτο και μάλιστα μπορεί να αποβεί ακόμα πιο επικίνδυνο, γιατί δίνει ακόμα μεγαλύτερη εξουσία και δύναμη στους εκάστοτε κυβερνώντες, δημιουργώντας μια επίφαση και ψευδαίσθηση δημοκρατικότητας.

Ακόμα και στην περίπτωση του μνημονίου και της προσφυγής στο ΔΝΤ, όπου δημοψήφισμα δεν έγινε γιατί σύμφωνα με τους κυβερνώντες υπήρχε μόνο ένας δρόμος, άρα ποιο το νόημα να κάνουμε δημοψήφισμα, δεν είναι βέβαιο προς τα πού θα έκλινε η ψαλίδα στο τέλος αν τελικά προκηρυσσόταν δημοψήφισμα. Ο πραγματικός λόγος που δεν έγινε ήταν γιατί οι κυβερνώντες πίστευαν ότι δε θα το κερδίσουν ή ότι θα έπρεπε να κάνουν έναν τεράστιο προπαγανδιστικό αγώνα με τα μ.μ.ε στην πλάτη τους και το δίλημμα, ΔΝΤ ή χρεοκοπία προκειμένου να κερδίσουν. Μεγάλο το ρίσκο…

Νομίζω μετά από όλα αυτά εξηγείται πλήρως η θέση του γιατί ίσως το θέμα δε θα μπορούσε να είναι ποτέ επίκαιρο, γιατί δημοψήφισμα θα υπήρχε πιθανότητα να γίνει μόνο αν η εκάστοτε κυβέρνηση και πολιτική, επιχειρηματική, εκδοτική ελίτ πίστευε ότι θα το κερδίσει.

Και ένας τελευταίος λόγος για τον οποίο δε γίνονται δημοψηφίσματα στην Ελλάδα είναι γιατί προφανώς η εκάστοτε κυβέρνηση δεν έχει ποτέ την απόλυτη πλειοψηφία (51%) του εκλογικού σώματος… στα δημοψηφίσματα όμως ισχύει η απλή αναλογική…

Κατ’ εμέ λοιπόν σε δημοκρατίες μαζικής χειραγώγησης το δημοψήφισμα από μέσο αυθεντικής έκφρασης της λαϊκής βούλησης με αμεσοδημοκρατικές διαδικασίες μπορεί να καταστεί σε απατηλή ψευδαίσθηση μιας κατ επίφαση δημοκρατικότητας.

Βιβλιογραφικές πηγές:

1. Παύλου Πετρίδη, Πολιτικές δυνάμεις και συνταγματικοί θεσμοί στη νεώτερη Ελλάδα (1844-1940)

2. Γιώργου Αναστασιάδη, Σύγχρονη Ελληνική Πολιτική και Συνταγματική ιστορία (1940-1986)

Ανταπόκριση του democracynow 28-06-2010 για τη Συνοδο g20 στο Τορόντο...

Richard D. Wolff: H αναβίωση του Κεϋνσιανισμού, μία Μαρξιανή* κριτική, διάλεξη στην ΑΣΟΕΕ, 27/5/2010

Πριν μπω στο περιεχόμενο της διάλεξης-ομιλίας του καθηγητή Wolff θέλω να αναφέρω ότι αιτία για αυτήν την ανάρτηση δεν υπήρξε μόνο το περιεχόμενο της εισήγησής του αλλά περισσότερο ο τρόπος και το ύφος του. Αποτελεί παράδειγμα μίμησης πανεπιστημιακού καθηγητή, κρίνοντας από τον τρόπο της παρουσίασης που μας έκανε. Ο λόγος του λιτός, μεστός και άμεσα κατανοητός ακόμα και από κάποιον που δεν ξέρει ούτε τόσο καλά αγγλικά αλλά και ούτε έχει σχέση με τα οικονομικά. Το ύφος του χιουμοριστικό, δεικτικό και αρκούντως σαρκαστικό ειδικώς για τα κακώς κείμενα της χώρας του. Μου προξένησε εντύπωση το ότι η διάλεξή του κράτησε μια ώρα άλλα έμεινε άλλη μία ώρα και παραπάνω στο τέλος προκειμένου να απαντάει σε ερωτήσεις. Αν και μια διάλεξη δεν είναι αρκετή για να κρίνει κανείς, ωστόσο μπορώ να πω ότι αν υπήρχαν αρκετοί έλληνες καθηγητές με τόση χαρισματικότητα στο λόγο, το ελληνικό πανεπιστήμιο θα ήταν σε καλύτερη μοίρα.

Ο καθηγητής Wolff ξεκίνησε την ομιλία του με 3 ιστορίες. Δεν έχουν κάποιο συνδετικό κρίκο να τις συνδέει εκ πρώτης όψεως πιστεύω όμως ότι έχουν κάτι κοινό. Νομίζω ότι ο καθηγητής προσπάθησε να μας παρουσιάσει μερικές όψεις καταστάσεων στις Η.Π.Α για να μας πει ότι υπάρχει και η άλλη πλευρά πέρα από την προκατειλημμένη εικόνα που έχουμε για την παγκόσμια ηγέτιδα δύναμη, άντρο του καπιταλισμού.

Η πρώτη και δεύτερη ιστορία είχε να κάνει με τη δική του προσωπική διαδρομή αλλά και τη διαδρομή των οικονομικών θεωριών στην ακαδημαϊκή ιστορία των Η.Π.Α τον 20ο αιώνα. Οι γονείς του μετανάστες από την Ευρώπη στην Αμερική κατάφεραν να του δώσουν τη δυνατότητα να φοιτήσει σε 3 από τα καλύτερα πανεπιστήμια των Η.Π.Α., το Yale, το Stanford και το Harvard. Μας δήλωσε ότι είναι μαρξιστής και ότι ποτέ άλλοτε δεν αισθάνθηκε πιο χαρούμενος για αυτό το γεγονός αλλά και πιο δικαιωμένος για τις απόψεις του. Μας είπε επίσης ότι από τα χρόνια που ήταν φοιτητής υπήρχε ένας κεϋνσιανιστής καθηγητής ο James Tobin ο οποίος κατά τη διάρκεια των μαθημάτων έκανε αστεία για τον Milton Friedman από τη Σχολή του Σικάγο κι ότι για να γίνει κάποιος καθηγητής οικονομικών θα έπρεπε να ξέρει να κάνει πετυχημένα αστεία για το Milton Friedman. Όταν άρχισε να πνέει διαφορετικός άνεμος και οι νεοφιλελεύθερες αντιλήψεις έγιναν της μόδας και σε ακαδημαϊκό επίπεδο στο Yale μιας και αυτό κατακλύστηκε από μαθητές του Friedman γίνονταν αντίστοιχα αστεία πλέον εις βάρος των Κεϋνσιανιστών για να καταλήξει ο καθηγητής Wolff ότι για οποιονδήποτε φοιτητή των οικονομικών που θέλει να ακολουθήσει ακαδημαϊκή καριέρα θα ήταν μοιραίο λάθος να γίνει οπαδός νεοφιλελεύθερων αντιλήψεων και ειδικά της σχολής Friedman. Κοινώς μας είπε ότι όλα αυτά ανάλογα με τις οικονομικές και διεθνείς συγκυρίες αλλάζουν.

Μας είπε ότι παρά το ότι η Αμερική είναι το σύμβολο του καπιταλισμού και του φιλελευθερισμού, παρόλα αυτά δε συνάντησε κανένα εμπόδιο ως Μαρξιστής. Μάλιστα ομολόγησε ότι τους τελευταίους 15 μήνες είχε τη δυνατότητα να μιλήσει και να εκθέσει τις απόψεις του περισσότερο από ό,τι στην υπόλοιπη ακαδημαϊκή του ζωή. Επίσης τώρα περισσότερο από ποτέ εμφανίζεται σε τηλεοπτικές και ραδιοφωνικές εκπομπές προκειμένου να εκθέσει τις απόψεις του χωρίς να κρύβει το γεγονός ότι είναι Μαρξιστής.

Φαίνεται το ότι υπήρξε μαρξιστής αυτό δεν τον εμπόδισε στην ακαδημαϊκή του ανέλιξη αλλά και στις ακαδημαϊκές του δραστηριότητες.

Στη συνέχεια ξεκίνησε να μας λέει ότι όταν η οικονομική κρίση χτύπησε τις ΗΠΑ το 2007 ο αριθμός των ανέργων σε απόλυτους αριθμούς ήταν 7 εκατομμύρια ενώ σήμερα φτάνει στα 15 εκατομμύρια. Οπότε όταν γίνεται λόγος για ανάκαμψη της οικονομίας αυτή έχει να κάνει με την ανάκαμψη των επιχειρήσεων, των τραπεζικών μετοχών, του χρηματιστηρίου κτλ κι όχι απαραίτητα με τη μείωση της ανεργίας. Και από εκεί προέκυψε και ο όρος jobless recovery δλδ ανάκαμψη χωρίς μείωση της ανεργίας, που στην πραγματικότητα δεν αποτελεί πραγματική ανάκαμψη αλλά επειδή δεν μπορούν να μας πουν ότι δεν είναι ανάκαμψη, για αυτό εισάγουν τον επιθετικό προσδιορισμό jobless, δλδ χωρίς αύξηση των θέσεων εργασίας. Είναι δλδ σαν μια έγκυο γυναίκα χωρίς εγκυμοσύνη, επεσήμανε ο καθηγητής Wolff. Όλα αυτά σε Ομοσπονδιακό-εθνικό επίπεδο.

Λόγω της κρίσης όμως μειώθηκαν και τα έσοδα και οι πρόσοδοι της καθεμιάς πολιτείας ξεχωριστά. Προκειμένου λοιπόν να αντιμετωπιστεί η μείωση των εσόδων, υπάρχουν 2 τρόποι για να αντιμετωπίσει μια Πολιτεία αυτήν την κατάσταση. Ο πρώτος τρόπος είναι να βρει κι άλλες πηγές φορολόγησης ώστε να αντλήσει έσοδα και να αντισταθμίσει την απώλεια εσόδων από ομάδες που λόγω της ανεργίας κτλ δεν μπορούν να συνεισφέρουν πια μέσω της φορολόγησης στην αύξηση των κρατικών εσόδων. Ο δεύτερος τρόπος είναι με απολύσεις από το δημόσιο τομέα και με το να κόβονται κοινωνικά προγράμματα και κοινωνικές παροχές.

Και στο σημείο αυτό άρχισε να μας εξιστορεί την τρίτη ιστορία, για 2 γειτονικές Πολιτείες των Η.Π.Α. Η πρώτη είναι μια μεγάλη πολιτεία, η Καλιφόρνια και η δεύτερη μια μικρή πολιτεία και σχετικά φτωχή, το Όρεγκον. Στην Καλιφόρνια Κυβερνήτης είναι ένας Ρεπουμπλικανός, ο οποίος είναι ηθοποιός μάλιστα κι εδώ διακόπτει τον ειρμό του για να μας πει ότι στην Αμερική έχουν μια μακρόχρονη παράδοση να μετατρέπουν μετριότατους ηθοποιούς σε πολιτικά ηγετικές μορφές και αναφέρει και το παράδειγμα του Ρέηγκαν. Τέλος πάντων στην Καλιφόρνια όπου είναι ένα μέρος στο οποίο συγκεντρώνονται μέτριοι ηθοποιοί και όσοι από αυτούς δεν μπορούν να κάνουν κάπου αλλού καριέρα γίνονται πολιτικοί, Κυβερνήτης είναι ο Arnold Schwarzenegger. Δεν ξέρω αν οι ταινίες του έρχονται στην Ελλάδα αν θέλετε όμως να δείτε το επίπεδο του ως πολιτικού μπορείτε να δείτε μια από τις ταινίες του. Στην Καλιφόρνια λοιπόν η κρίση είχε μεγάλες επιπτώσεις και ο τρόπος αντιμετώπισής της ήταν με τις απολύσεις προσωπικού και με τη μείωση των κοινωνικών δαπανών.

Από την άλλη στο Όρεγκον, που χτυπήθηκε επίσης αρκετά από την κρίση με έλλειμμα 700 εκατομμυρίων δολαρίων μέσα σε μια χρονιά , αποφάσισαν να ακολουθήσουν ένα διαφορετικό δρόμο. Το καλοκαίρι του 2009 εισήχθη νομοσχέδιο το οποίο αύξανε τη φορολογία στις μεγάλες επιχειρήσεις και τους πλούσιους ιδιώτες, ώστε να αντληθούν έσοδα που πλέον δεν μπορούσαν να προέλθουν από αλλού ειδικά από τους άνεργους που δεν είχαν εισοδήματα. Το νομοσχέδιο πέρασε και από τα 2 νομοθετικά σώματα που ελέγχονται από το Δημοκρατικό Κόμμα και συγκεκριμένα από την αριστερή πτέρυγα του Δημοκρατικούς κόμματος. Επικυρώθηκε και από τον κυβερνήτη του Όρεγκον, ο οποίος επίσης ανήκει στην αριστερή πτέρυγα του Δημοκρατικού κόμματος. (μη με ρωτήσετε να σας απαντήσω τι εστί αριστερή πτέρυγα του Δημοκρατικού κόμματος στις Η.Π.Α.) Οι Ρεπουμπλικανοί και άλλες συντηρητικές δυνάμεις ζήτησαν και πέτυχαν να γίνει δημοψήφισμα επί του νόμου πλέον. «Στις Δυτικές πολιτείες των Η.Π.Α έχουμε κάτι περίεργους νόμους, όπου δίνεται η δυνατότητα δημοψηφίσματος και επί ψηφισμένου νόμου, όταν μερίδα της κοινωνίας είναι αντίθετη με κάποιο νόμο. Μην ανησυχείτε, όμως, στην ανατολική πλευρά των Η.Π.Α αλλά και στις κεντρικές πολιτείες δεν υπάρχουν τέτοιοι νόμοι, αυτή είναι μια ιδιαιτερότητα της Δύσης που έχει να κάνει ίσως με πρωτοπόρους εξερευνητές, σφαγές ινδιάνων ή άλλα…» Μια Τρίτη του Ιανουαρίου του 2010 διεξήχθη το δημοψήφισμα στο οποίο ψήφισαν 1,2 εκατομμύρια πολιτών. Η πλειοψηφία των πολιτών στο Όρεγκον ψήφισαν υπέρ της διατήρησης του νόμου που φορολογούσε τους πλούσιους. Οι επιχειρήσεις αντέδρασαν λέγοντας πως θα αποχωρήσουν από το Όρεγκον και η απάντηση της Πολιτείας του Όρεγκον στις επιχειρήσεις υπήρξε άμεση. Αν θέλετε να διατηρήσετε την περιουσία σας και την ιδιοκτησία σας συμπεριφερθείτε σαν υπεύθυνοι πολίτες, ειδάλλως…

Και εδώ ο καθηγητής Wolff είπε ότι ακόμα και σε μια χώρα σαν τις H.Π.Α. υπάρχουν διαφορετικές προσεγγίσεις. Τίποτα δεν έχει τελειώσει, τίποτα δεν είναι οριστικό. Υπάρχουν και διαφορετικές λύσεις.

Και μετά το τέλος και της τρίτης ιστορίας –όλο αυτό ήταν κάτι σαν εισαγωγή- μπήκε στο κύριο μέρος της ομιλίας του για την αναβίωση του Κεϋνσιανισμού.

Κύρια αιτία για την αναβίωση του Κευνσιανισμού στις Η.Π.Α αλλά και της καριέρας των κευνσιανιστών καθηγητών και για την αλλαγή σχεδίων όσον αφορά τις ακαδημαϊκές προοπτικές των φοιτητών οικονομικών σχολών υπήρξε η οικονομική κρίση που ξεκίνησε το 2007. Ας δούμε λοιπόν ποια ήταν η αντίδραση της Κυβέρνησης των Η.Π.Α τη δεδομένη στιγμή. Τότε ακόμη στο τιμόνι των Η.Π.Α βρίσκονταν ο George Bush και οι Ρεπουμπλικανοί. Υπέρμαχοι του δόγματος ότι καλύτερη είναι η κυβέρνηση που κυβερνά λιγότερο, αυτή που δεν ακουμπά την οικονομία και τη αφήνει να κάνει τα δικά της. Θιασώτες του οικονομικού νεοφιλελευθερισμού και της ελευθερίας των αγορών… Η αντίδραση λοιπόν αυτής της κυβέρνησης ήταν άμεση και αποφασιστική. Παρενέβη με τέτοιο τρόπο που έκανε στην άκρη τον ιδιωτικό τομέα και την αγορά και πήρε την κατάσταση στα χέρια της. Είχαν κρατήσει αρχικά στάση αναμονής όσο μπορούσαν, απέφυγαν την κρατική παρέμβαση το 2006 όταν υπήρχαν τα πρώτα δείγματα της κρίσης με την κατάρρευση του κλάδου της οικοδομής/κατοικίας αλλά στο τέλος αναγκάστηκαν να παρέμβουν δραστικά. Το κράτος ανέλαβε τον έλεγχο των περισσοτέρων τραπεζών μέσω εθνικοποιήσεων, εγγυήθηκε το χρέος των τραπεζών, αύξησε το μετοχικό κεφάλαιο κτλ. Η μόνη διαφορά της κυβέρνησης Ομπάμα ήταν να ενισχύσει αυτήν την πολιτική ανάκτησης ελέγχου των τραπεζών από το κράτος με περισσότερα κονδύλια υπέρ των τραπεζών και των επιχειρήσεων.

Όταν επίσης έγινε ξεκάθαρο ότι και ο τομέας των Ασφαλειών είχε πρόβλημα υπήρξε και εκεί αντίδραση από το κράτος. Η μεγαλύτερη ασφαλιστική εταιρία στον κόσμο η AIG είχε αρχίσει πριν την κρίση να ασφαλίζει διάφορα χρέη. Έτσι όταν ο υπόχρεος του χρέους δεν μπορούσε να πληρώσει την τράπεζα, η τράπεζα απευθυνόταν στην AIG, για να πληρώσει αυτή το χρέος. Στις Η.Π.Α υπάρχει Ασφαλιστικό δίκαιο που περιέχει ρυθμίσεις και διατάξεις για τον έλεγχο και την επιτήρηση του τρόπου που λειτουργούν ασφαλιστικές όπως η AIG. Η AIG για να αποφύγει αυτόν τον έλεγχο ονόμασε αυτό το προϊόν –ασφάλιση χρέους- όχι ως ασφάλεια/ασφάλιση αλλά ως Credit Default Swap (CDS). Ήταν ας πούμε μια σύμβαση ανταλλαγής/αγοράς χρέους. Κατ’ ουσίαν πρόκειται για ασφάλιση του ενδεχομένου ο δανειολήπτης να μην μπορέσει να αποπληρώσει το χρέος στην τράπεζα, οπότε τότε η τράπεζα στρέφεται στην AIG για να λάβει αποζημίωση. Δεν ονομαζόταν λοιπόν ασφάλεια οπότε το ασφαλιστικό δίκαιο δεν μπορούσε να εφαρμοστεί.

Όταν όμως το 2008 δεν μπορούσαν να αποπληρωθούν τα χρέη στις τράπεζες, οι τράπεζες απευθύνθηκαν στην AIG για να ζητήσουν αποζημίωση. Και τότε η AIG τους απαντούσε ότι δεν έχει τα χρήματα για να πληρώσει και μάλιστα στο τέλος τους έλεγε το κλασικό αμερικανικό “Have a nice day”… Στο τέλος βγήκε προς τα έξω ότι τόσο τράπεζες όσο και ασφαλιστικά ταμεία και άλλοι οργανισμοί είχαν επενδύσει κεφάλαια –από τις συντάξεις των ασφαλισμένων- σε αυτά τα προϊόντα αλλά η AIG δεν μπορούσε να πληρώσει. Έτσι το Αμερικανικό κράτος ανέλαβε τον έλεγχο της AIG της οποίας είναι ο ιδιοκτήτης τώρα. Η μεγαλύτερη ασφαλιστική εταιρία του κόσμου ανήκει στο Αμερικανικό δημόσιο. Έτσι οι τράπεζες, η μεγαλύτερη ασφαλιστική, μέρος της αυτοκινητοβιομηχανίας, η General Motors, ανήκουν στο Αμερικανικό κράτος πλέον. Κι αυτό είναι μόνο το ξεκίνημα.

Στις ΗΠΑ κανείς δεν έχει τα χρήματα για να αγοράσει ιδιόκτητη κατοικία, πρέπει να πάρει δάνειο. Μόνο ηθοποιοί του Χόλυγουντ, αθλητές και γκανκστερ μπορούν αγοράσουν σπίτι χωρίς δάνειο, αν και οι παραπάνω κατηγορίες μερικές φορές συμπίπτουν μεταξύ τους. Έτσι 95% των ενυπόθηκων δανείων με το που συνάπτονται μεταξύ τράπεζας και δανειολήπτη, τίθενται υπό την εγγύηση του αμερικανικού κράτους. Στην ουσία το αμερικανικό κράτος αγοράζει το δάνειο.

Έτσι όλος ο κλάδος της στέγασης, της οικοδομής που είναι το 1/5 της αμερικανικής οικονομίας στηρίζεται στο αμερικανικό κράτος.

Αυτό είναι μια ξεκάθαρη απόδειξη δυσλειτουργίας του καπιταλιστικού συστήματος και φανερή απόδειξη ότι η αγορά σε περίοδο κρίσης έχει την ανάγκη παρέμβασης του κράτους προκειμένου να διασωθεί.

Οποιοσδήποτε τολμήσει να μιλήσει πλέον για απόλυτα ελεύθερες αγορές που παράγουν αποτελέσματα και κέρδη περνιέται για τρελός. Οι μόνοι που το κάνουν είναι ορισμένοι καθηγητές που έχουν χτίσει γύρω τους τείχη και δε βλέπουν τι συμβαίνει.

Αυτό που συμβαίνει τώρα είναι μια αναβίωση του Κεϋνσιανισμού, δηλαδή αντιμετώπιση του προβλήματος μέσα από δημοσιονομικές και νομισματικές πολιτικές και μέσα από επιτήρηση και έλεγχο της αγοράς. Και συγκεκριμένα με μείωση επιτοκίων, εισροή κρατικού χρήματος για τη διάσωση και κρατικοποίηση ιδιωτικών επιχειρήσεων και άλλες παρόμοιες πολιτικές όπως μείωση της φορολόγησης.

Αφού περιέγραψε το πώς έχει η κατάσταση στις Η.Π.Α και ποιο είναι το κλίμα και οι τάσεις για την αντιμετώπιση του προβλήματος, ο καθηγητής Wolff μπαίνει στην επόμενη ενότητα της ομιλίας του που έχει να κάνει με την κριτική του επί της Κεϋνσιανής οικονομικής θεωρίας και πολιτικής.

«Πρώτον, ιστορικά ο Κευνσιανισμός έχει αποτύχει. Στη δεκαετία του 1930 υπήρξε η τελευταία –πριν την παρούσα- οικονομική κατάρρευση/κρίση που ξεκίνησε τον Οκτώβρη του 1929. Ο τότε πρόεδρος των H.Π.Α Ρούσβλετ ακολούθησε συνταγές κευνσιανιστικού τύπου και χρησιμοποίησε περισσότερα εργαλεία δημοσιονομικού ελέγχου και επιτήρησης από ό,τι η κυβέρνηση Ομπάμα σήμερα. Παρόλα αυτά δεν κατάφερε να βγάλει την αμερικανική οικονομία από την ύφεση. Για αυτό και η περίοδο της οικονομικής κρίσης διήρκεσε από το 1929 έως το 1939. Και χρειάστηκε να περιμένουμε μέχρι το 1941 για να δούμε τα νούμερα της ανεργίας να πέφτουν εκεί που ήταν πριν την κρίση. Αλλά δεν ήταν η πολιτική του Ρούσβελτ που μείωσε την ανεργία, αλλά ο Δεύτερος Παγκόσμιος Πόλεμος. Τότε το 50% των ανέργων φόρεσε μια στολή και κατατάχθηκε στο στρατό για να πολεμήσει και το άλλο 50% βρήκε δουλειά στα εργοστάσια της πολεμικής βιομηχανίας που κατασκεύαζαν όπλα για τον πόλεμο.»

«Δεύτερον, οι Πρόεδροι των Η.Π.Α σε περιόδους οικονομικής ύφεσης δλδ όλοι οι Πρόεδροι των Η.Π.Α γιατί κατά τη διάρκεια του καπιταλισμού εμφανίζεται ανά πενταετία και μια κρίση. Επί τη ευκαιρία να σας πω ότι ο καπιταλισμός είναι ένα πολύ ασταθές σύστημα. Αν συγκατοικούσατε με κάποιον τόσο ασταθή όσο ο καπιταλισμός, θα έπρεπε ή να μετακομίσετε ή να του βρείτε κάποιου είδους ψυχολογική βοήθεια-υποστήριξη από κάποιον ειδικό…

Ο Κευνσιανισμός αυτό που κάνει είναι θέτει αυστηρούς κανόνες και περιορισμούς στις επιχειρήσεις. Σε όποιο μέρος του κόσμου όμως και αν ισχύουν κεϋνσιανικές πολιτικές, η επιχειρηματική κοινότητα που στόχος της είναι η αύξηση των κερδών, προσπαθεί με κάθε τρόπο να βρει παράθυρα και ευκαιρίες να παρακάμψει ή να ακυρώσει όλους αυτούς τους περιορισμούς. Όσες περιπτώσεις που ακολούθησαν κευνσιανες πολιτικές κι αν έχω εξετάσει, ισχύει ο παραπάνω κανόνας η ίδια κατάληξη.

Τα τελευταία 30 χρόνια στις ΗΠΑ είτε από τους Δημοκρατικούς είτε από τους Ρεπουμπλικανούς αυτό που έγινε ήταν μια πλήρης αποδυνάμωση ή εξοβελισμός κεϋνσιανών ρυθμίσεων που είχαν θεσμοθετηθεί επί Ρούσβελτ. Τυπικό παράδειγμα είναι ο γνωστός με το όνομα Glass-Steagall νόμος. Ο νόμος αυτός απέτρεπε τις τράπεζες να εμπλακούν κερδοσκοπικές επενδυτικές κινήσεις. Οι τράπεζες βρήκαν τρόπο να παρακάμψουν αυτό το νόμο και στο τέλος το 1999 επί προεδρίας Κλίντον κατάφεραν να πετύχουν την κατάργηση του νόμου και είδαμε τα αποτελέσματα αυτής της επιλογής…

Μπορούμε λοιπόν να διδαχθούμε ένα μάθημα από όλο αυτό. Οπουδήποτε και αν εφαρμόστηκαν κεϋνσιανές πολιτικές, η ιεραρχική δομή των επιχειρήσεων παρέμεινε όπως είναι. Αυτό σημαίνει δλδ διοικητικά συμβούλια 10-15 μελών τα οποία επιλέγονται από τους βασικούς μετόχους που είναι άλλα 10 με 15 άτομα αποφασίζουν για το τι παράγεται, πώς και σε τι ποσότητα, πού και πώς κατανέμονται τα κέρδη. Έτσι λοιπόν αυτό που έκαναν τα διοικητικά συμβούλια των επιχειρήσεων απανταχού ήταν να ανακαλύπτουν τρόπους να παρακάμπτουν τις κευνσιανές ρυθμίσεις που ίσχυαν από την εποχή του Ρούσβελτ μέχρι που τα κατάφεραν. Οπότε τα 30 τελευταία χρόνια έχουν αποκτήσει αρκετή πείρα να παρακάμπτουν κευνσιανού τύπου ρυθμίσεις. Έτσι λοιπόν η επιβολή τέτοιων ρυθμίσεων ως αντίδοτο στην παρούσα οικονομική κρίση δεν πρόκειται να σταματήσει τις επιχειρήσεις από το να εφαρμόσουν και πάλι την εμπειρία που έχουν συλλέξει τόσα χρόνια για να παρακάμψουν παρόμοιες ρυθμίσεις. Ετσι ο κευνσιανισμός εμπεριέχει έναν μηχανισμό αυτό-καταστροφής που τον καθιστά αναποτελεσματικό στο τέλος.»

Αφού λοιπόν μας ανέλυσε ο καθηγητής γιατί ο κευνσιανισμός είναι μια αποτυχημένη συνταγή, άρχισε να απαριθμεί τα υποτιθέμενα πλεονεκτήματα…

«Πρώτον, αμβλύνει τις επιδράσεις των κύκλων του καπιταλισμού, μετριάζει την αύξηση της ανεργίας, κάνει τις επιπτώσεις των καπιταλιστικών κρίσεων πιο υποφερτές.

Ακόμα πιο σημαντική είναι η εξής λειτουργία του κευνσιανισμού, δλδ ο αποπροσανατολισμός της κοινής γνώμης. Όταν ξεκινάει μια κρίση ο κάθε ηγέτης π.χ. Bush ή Obama συζητάει με το επιτελείο του πώς θα εμφανιστούν στην τηλεόραση να δείξουν ότι ανησυχούν για το πρόβλημα κτλ. Όλα αυτά είναι μια θεατρική παράσταση για να νομίσει ο λαός ότι προσπαθούν να επιλύσουν το πρόβλημα. Ο αποπροσανατολισμός ή αντιπερισπασμός είναι ότι υποθετικά επιχειρείται να βρεθεί λύση για το πρόβλημα τη στιγμή που η λύση των καπιταλιστικών κρίσεων είναι πάντα η ίδια και η οποία προϋπήρχε και του John Manyard Keynes.

Όταν ξεσπάει η κρίση, αποτέλεσμα είναι η απόλυση χιλιάδων εργαζομένων. Όσο περνάει ο καιρός και η ανεργία αυξάνεται, αναγκάζεται ο κόσμος να δέχεται να εργαστεί για όλο και λιγότερα χρήματα. Οσο οι επιχειρήσεις κλείνουν ή λιγοστεύει η δουλειά, έχουν μεταχειρισμένα μηχανήματα και εξοπλισμό αλλά και χώρους που δε χρειάζονται και πέφτουν οι τιμές σε όλα τα παραπάνω όσο η ζήτηση μειώνεται ενώ η παραγωγή αυξανεται. Και όσο οι τιμές αυτών πέφτουν όπως και οι μισθοί έτσι προκύπτει η άνοδος της οικονομίας. Έτσι ο καπιταλισμός αυτό-διορθώνεται… Άρα ο κευνσιανισμός αποτελεί ένα πολιτικό-οικονομικό θέατρο, μια θεατρική παράσταση για να μην αντιληφθεί ο λαός ποιες είναι οι πραγματικές αιτίες που οδηγούν στην κρίση.

Μερικέ φόρες η ίδια η κυβέρνηση είναι αυτή που συμβάλει ώστε ο κύκλος να λύσει από μόνος του το πρόβλημα. Και θα σας παρουσιάσω τη διαφορά της πολιτικής που επέλεξε ο Ρούσβελτ με αυτήν του Ομπάμα.

Το 1933 η ανεργία στις ΗΠΑ ήταν στο 25%. 2,5 φορές παραπάνω από ό,τι σήμερα. Ο Ρούσβλετ απευθύνθηκε μέσω του ραδιοφώνου στους αμερικανους πολίτες λέγοντας περίπου ότι ο ιδιωτικός τομέας απέτυχε στο να δώσει δουλειά στον αμερικάνικό λαό, οπότε δεν έχω άλλη επιλογή από το να προσλάβω στο αμερικανικό δημόσιο υπαλλήλους. Από το 1993 μέχρι το 1941 το πρόγραμμα του Ρούσβλετ οδήγησε σε 11 εκατομμύρια προσληψεις στο δημόσιο τομέα. Αν κάνουμε μια αναγωγή με τα σημερινά δεδομένα του πληθυσμού μια παρόμοια λύση θα εκμηδένιζε την ανεργία στις μέρες μας.

Το πρόγραμμα του Ρούσβελτ είχε 2 άξονες. Ένας ήταν το πρόγραμμα Civilian Conservation Corps το οποίο είχε και οικολογικό χαρακτήρα όπου οι εργαζόμενοι σε αυτοί βοηθούσαν στη διατήρηση και αναβάθμιση διάφορων φυσικών πηγών και πόρων καθαρίζοντας ποτάμια κτλ…

Ο άλλος πυλώνας της προσπάθειας του Ρούσβελτ στηριζόταν σε ένα πρόγραμμα που λεγόταν WPA. Βάσει αυτού η κυβέρνηση προσέλαβε όλους τους άνεργους καλλιτέχνες, δημιούργησε ομάδες και τους έστειλε να περιοδεύσουν ανά την Αμερική. Παράχθηκε τόση τέχνη και πολιτισμός εκείνη την περίοδο όσο όλα τα υπόλοιπα χρόνια μαζί. 

Τι έκανε η κυβέρνηση Ομπάμα στην κατεύθυνση αυτή της μείωσης της ανεργίας; Απολύτως τίποτα. Ο Ρούσβελτ με τις προσλήψεις στο δημόσιο τομέα κατάφερε να μη πέσουν οι μισθοί και στον ιδιωτικό τομέα. Έτσι ήταν αναγκασμένος να επιμηκύνει τον κύκλο, την περίοδο μέχρι την επόμενη κρίση, γιατί απλά δεν μπορούσε να περιμένει. Και δεν μπορούσε να περιμένει γιατί είχε ένα ισχυρό Εργατικό κίνημα και ένα ισχυρό κομμουνιστικό κόμμα. Ο Ομπάμα όμως αντίθετα δεν έχει τίποτα από τα δύο παραπάνω να τον πιέζουν. Θα αφήσει τους μισθούς να πέσουν, δεν πρόκειται να κάνει τίποτα για την ανεργία και με τον τρόπο αυτό επιταχύνει την έξοδο από τον κύκλο αυτό, κάτι για το οποίο θα πάρει τα εύσημα.

Η μεγαλύτερη ψευδαίσθηση που δημιουργεί ο κευνσιανισμός είναι ότι η Αριστερά χαιρετίζει και αγκαλιάζει αυτές τις λύσεις ή ίσως εννοούσε ότι ο κευνσιανισμός θέλει να φαίνεται ότι έχει κάτι το αριστερό μέσα του –αυτό δεν το θυμάμαι καλά. Ότι ο Κευνσιανισμός είναι η λύση στον καπιταλισμό, ένας καπιταλισμός με ανθρώπινο πρόσωπο.

Αυτό όμως δεν έγινε ποτέ. Ζούμε σε μια νεοφιλελεύθερη οικονομικά περίοδο γιατί ο κευνσιανισμός –που επικράτησε από το 1930 μέχρι το 70- δημιούργησε τόσες πολλές κρίσεις, κύκλους, και τόση δυσαρέσκεια στην εργατική τάξη, έδωσε 4 εκλογικές νίκες στον Ρούσβελτ και ώθησε στο να τεθεί όριο στην επανεκλογή στο προεδρικό αξίωμα, αυτή η συμμαχία καταστράφηκε όμως γιατί ο κευνσιανισμός παρουσιάστηκε ως η λύση που θα σώσει της εργατική τάξη ή ως ο σοσιαλισμός, ώστε όταν άρχισε να αυτοκαταστρέφεται, προλείανε το έδαφος ελεύθερο για την έλευση του νεοφιλελευθερισμού.»

Στη συνέχεια μίλησε για τις μεθόδους που χρησιμοποιούν οι οικονομολόγοι για να πείσουν για τις απόψεις τους. Γνωρίζοντας ότι υπάρχουν χιλιάδες παράγοντες που οδηγούν σε ένα αποτέλεσμα, αυτοί ωστόσο περιορίζουν την εξίσωση στους 3 σημαντικότερους. Για να καταλήξει κανείς στους 3 σημαντικότερους αυτό σημαίνει ότι μπορεί να τους συγκρίνει όλους. Αυτό όμως δεν είναι ούτε καν χρονικά δυνατό. Οι περισσότεροι θα πεθάνουν πριν προλάβουν.

Ζωγράφισε στον πίνακα το παρακάτω γράφημα που δείχνει πώς εξελίσσεται στο πέρασμα του χρόνου η παραγωγή σε σχέση με τους μισθούς. Το γράφημα τα λέει όλα νομίζω…

Επίσης έφερε και ένα παράδειγμα. Σε μια οικογένεια όπου το παιδί σπουδάζει οικονομικά την ώρα που διαβάζει, η μητέρα του ζητάει να βγάλει έξω τα σκουπίδια. Το παιδί δέχεται αλλά λέει στη μητέρα του ότι αυτό θα κοστίσει 5 δολάρια. Και εκεί γίνεται ο χαμός, γιατί τόσο η μητέρα όσο ο πατέρας του λένε ότι θα πρέπει να ντρέπεται που ζητάει αμοιβή για να βοηθήσει τη μητέρα του σε κάτι, γιατί όπως λέει ο πατέρας, σε αυτήν την οικογένεια δεν κάνουμε πράγματα ο ένας για τον άλλο από συμφέρον αλλά από αγάπη. Αν λοιπόν ο παραπάνω κανόνας που ισχύει στις περισσότερες οικογένειες από τα πιο απλά μέχρι τα πιο σύνθετα γίνει ένας γενικός κανόνας που ισχύει αναλογικά και αναγωγικά στην κοινωνία ολόκληρη και στις σχέσεις όχι μόνο μεταξύ των μελών της οικογένειας αλλά των μελών της κοινωνίας, τότε θα λυθούν πολλά από τα προβλήματα που συνοδεύουν τις καπιταλιστικές κρίσεις.

Κατέληξε αναφερόμενος και σε σχέση με το γράφημα ότι η λύση είναι οι εργαζόμενοι να πάρουν στα χέρια τους τις τύχες των επιχειρήσεων. Δηλαδή να παίρνουν οι ίδιοι τις αποφάσεις για τη λειτουργία της επιχείρησης και όχι κάποια διοικητικά συμβούλια 10-15 μελών και φυσικά τα κέρδη και οι υπεραξίες να διανέμονται στους εργαζόμενους.

Ο καθηγητής Wolff ανέφερε άλλα 2 σημαντικά κατά τη γνώμη μου πράγματα. Το πρώτο έχει να κάνει με τις πολιτικές της Ευρώπης σε σχέση με τις λύσεις που υιοθετήθηκαν από την Αμερική. Περιέγραψε την Ευρώπη σαν τον μαθητή και τις ΗΠΑ το δάσκαλο. Η Ευρώπη λοιπόν ήταν τόσο καλός μαθητής και προσκολλημένη σε αυτά που έλεγε ο δάσκαλος και στο δόγμα του νεοφιλελυθερισμού που δίδασκε ο δάσκαλος, που ακόμα και όταν ο δάσκαλος έβαλε νερό στο κρασί του λόγω της κρίσης και υιοθέτησε άλλες πολιτικές, πολιτικές παρεμβατικότητας του κράτους στην αγορά, ο μαθητής από κεκτημένη ταχύτητα συνέχισε προσκολλημένος σε αυτά που είχε μάθει. Αντίθετα ο δάσκαλος φάνηκε περισσότερο διαλλακτικός και ελαστικός. Αντί να ενισχύσει την αγορά με χρήμα, φρόντισε να πάρει τον έλεγχο τον επιχειρήσεων που είχαν πρόβλημα... να κάνει ας πούμε κρατικοποιήσεις κάποιου τύπου. 

Το άλλο σημαντικό που είπε κατά τη γνώμη μου και έχει σχέση με την Ελλάδα είναι το ότι όλα τα βλέμματα του κόσμου είναι στραμμένα στην Ελλάδα. Το πώς θα αντιδράσουν λοιπόν οι Έλληνες στην επιβολή των μέτρων ελεω μνημονίων ΔΝΤ κτλ μπορεί να αποτελέσει πηγή έμπνευσης για την Αριστερά ανά τον κόσμο γενικότερα ότι μπορεί να υπάρξει ένας άλλος δρόμος μια εναλλακτική, μια διαφορετική προοπτική...

Το τελευταίο είναι κάτι που οι μαθημένοι στην ομφαλοσκόπηση και εσωστρέφεια έλληνες ίσως δεν έχουν αντιληφθεί...

Αυτά μπόρεσα να συγκρατήσω ως τα πιο ενδιαφέροντα και σημαντικά από την ομιλία του. Ήταν πραγματικά απόλαυση να τον ακούει κανείς και αυτό το λέει κάποιος που ποτέ δεν είχε καλή σχέση με τα οικονομικά κτλ.

Στο τέλος της ομιλίας και των ερωτήσεων μοιράστηκε σε έντυπη μορφή το περιεχόμενο της εισήγησης στο οποίο δε θα βρείτε τις αποστροφές του λόγου και κάποια από τα χιουμοριστικά σημεία που συμπεριέλαβα εγώ σε αυτό το κείμενο.

Το κείμενο μπορείτε να το βρείτε εδώ.

Δυστυχώς ένα μέρος μόνος της ομιλίας βιντεοσκοπήθηκε και όχι ολόκληρη...

*ΥΓ: Είχα διαβάσει κάπου ότι ο όρος marxian χρησιμοποιείται συνήθως για να δηλώσει ταύτιση με το οικονομικό κομμάτι της θεώρησης του Μαρξ, ενώ ο όρος μαρξιστικός (marxist) τόσο με το οικονομικό όσο και με το πολιτικό σκέλος της θεωρίας του Μαρξ.

Πλατεία Εξαρχείων, μια "user" generated πλατεία...

...ή για την ακρίβεια ένα “user” generated παρκάκι…

Τα τελευταία χρόνια που επισκεπτόμουν την Αθήνα πολλές φορές ο δρόμος με έβγαζε στην πλατεία Εξαρχείων, είτε μέρα είτε βράδυ…

Αυτή τη φορά όμως πρόσεξα κάτι διαφορετικό που μου τράβηξε την προσοχή.

Μία η ώρα το βράδυ σχεδόν και κάποιοι έπαιζαν μπασκετ στο παρκάκι της πλατείας. Την άλλη μέρα παιδιά να παίζουν μπάσκετ, ποδοσφαιράκι δίπλα σε ηχητική εγκατάσταση, τραπεζάκια, παιδιά στις κούνιες.

Προσπαθούσα να θυμηθώ αν είχα ποτέ δει έτσι την πλατεία τα τελευταια χρόνια αλλά δε θυμόμουν τίποτα παρόμοιο.

Και όλα όσα βρίσκονται στην πλατεία τα έθεσαν οι κάτοικοι στη διάθεση των επισκεπτών-θαμώνων της πλατείας. Δεν ανήκουν στο κράτος, σε κάποιο φορέα ή στο δήμο.

Από ό,τι κατάλαβα κύριο μέλημά τους είναι να “επιστρέψει” η πλατεία στους κατοίκους με τέτοιο τρόπο ώστε να γεμίζει από παιδιά και ανθρώπους…

να γίνεται ένα σημείο συνάντησης ανθρώπων της γειτονιάς και όχι μόνο… ένας χώρος που τα παιδιά θα μπορούν να παίζουν και να ξεδίνουν άφοβα και μακριά από κινδύνους.

Είναι έκδηλη η προσπάθεια των κατοίκων να κρατήσουν την πλατεία μακριά και καθαρή από τυχόν συναλλαγές με αντικείμενο ναρκωτικά και ουσίες ή από χρήση… αλλά προσπαθούν να το κάνουν με τρόπο που δε βάζει στο στόχαστρο τους εξαρτημένους χρηστες ή τουλάχιστον έτσι έδειξαν…

Τα πολλά λόγια είναι φτώχεια… ας μιλήσουν οι εικόνες που τα λένε καλύτερα από μένα…

Grace Lee Boggs: Οι λύσεις θα έρθουν από τα κάτω...

Grace Lee Boggs: Οι λύσεις θα έρθουν από τα κάτω… από τη βάση...

Εναλλακτικός τίτλος: Revolution is evolution…

Οι παραπάνω ρήσεις ανήκουν στη Grace Lee Boggs στα πλαίσια συνέντευξης που έδωσε στο DemocracyNow (δείτε το σχετικό βίντεο με ελληνικούς υπότιτλους) την περασμένη Δευτέρα, 21 Ιουνίου 2010 στην οικία της στο Ντητρόιτ των Ηνωμένων Πολιτειών.

Μερικές ώρες πριν αναρτηθεί το κείμενο αυτό έλαβε χώρα εκδήλωση εορταστική για τα 95α γενέθλιά της στα πλαίσια του 2ου Αμερικανικού Κοινωνικού Φόρουμ που διοργανώνεται αυτές τις μέρες – 22 με 26 Ιουνίου - στο Ντητρόιτ.

Λεπτομέρειες για το ποια είναι η Grace Lee Boggs μπορείτε να βρείτε εδώ κι εδώ…

Κατά τη διάρκεια της συνέντευξης μιλάει για την κατάσταση στο Ντητρόιτ και γιατί η έλευση του Κοινωνικού Φόρουμ στην πόλη της είναι σημαντική. Ερωτάται για τον πρόεδρο Ομπάμα και δίνει τη δική της οπτική και όχι μόνο.

Μία από τις εκδηλώσεις του Κοινωνικού Φόρουμ στο οποίο θα συμμετείχε ήταν μια συνδιάλεξη-συζήτηση με τον ιστορικό αναλυτή, κοινωνικό επιστήμονα Immanuel Wallerstein. Πληροφορίες για τον Wallerstein μπορείτε να βρείτε εδώ και μερικά από τα άρθρα του εδώ.

Κατά τη διάρκεια της συνέντευξης της μνημονεύει τον Wallerstein κι αυτό που θέλει να πει, αν κατάλαβα σωστά, είναι ότι όπως ο Wallerstein κατανοεί το αδιέξοδο στο οποίο έφτασε το φεουδαρχικό σύστημα στην προκαπιταλιστική κοινωνία, έτσι και το σημερινό σύστημα πλέον έχει αποβεί δυσλειτουργικό και αναποτελεσματικό για τους πολίτες.

Και συνεχίζει λέγοντας ότι οποιαδήποτε λύση έρθει από τα πάνω, από την κορυφή της πολιτικής-κυβερνητικής ιεραρχίας δεν μπορεί να δώσει λύσεις. Οι λύσεις θα έρθουν από τη βάση, από τα κάτω όπως λέει. Οι σημερινές δομές εξουσίας είναι αναποτελεσματικές, τις λύσεις θα τις δώσουν οι ίδιοι οι πολίτες, όταν αντιληφθούν ότι μπορούν να πάρουν την κατάσταση στα χέρια τους. Ότι μπορούν οι ίδιοι, αν συνεργαστούν να παράξουν έναν άλλο τρόπο ζωής…

Αυτό που με ώθησε να κάνω αυτήν την ανάρτηση ήταν ότι μια γυναίκα που ξόδεψε παραπάνω από 70 χρόνια συμμετοχής σε κινήματα και κοινωνικούς αγώνες, παρότι βρίσκεται στην ηλικία των 95, δεν παραιτείται. Κι όχι μόνο συνεχίζει αλλά διακατέχεται από μια αισιοδοξία απαράμμιλη, από μία αστείρευτη πίστη ότι ένας άλλος κόσμος –καλύτερος, δικαιότερος- είναι εφικτός. Δεν υπάρχει καμία αίσθηση ηττοπάθειας ή απαισιοδοξίας.

Η Grace Lee Boggs είναι η ζωντανή απόδειξη ότι οι πραγματικοί κοινωνικοί αγωνιστές δε συνταξιοδοτούνται… και το γράφω αυτό γιατί στη δική μας χώρα πολλοί «πνευματικοί» άνθρωποι φαίνεται να έχουν φύγει για διακοπές διαρκείας… Αν περνάνε καλά στο γυάλινο κόσμο τους, ας μείνουν εκεί…

ΥΓ: Οι υπότιτλοι προορίζονται κυρίως για αυτούς που δε γνωρίζουν καθόλου αγγλικά για να πάρουν μια γεύση. Αν εντοπίσετε κάποιο λάθος, μη διστάσετε να το επισημάνετε.

Άλλη μια ντροπολογία στο δρόμο των κυβερνητικών συνταγματικών εκτροπών…

Στο νομοσχέδιο  «ΜΕΤΡΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΤΟΥ ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΥ ΣΤΗΡΙΞΗΣ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΑΠΟ ΤΑ ΚΡΑΤΗ ΜΕΛΗ ΤΗΣ ΖΩΝΗΣ ΤΟΥ ΕΥΡΩ ΚΑΙ ΤΟ ΔΙΕΘΝΕΣ ΝΟΜΙΣΜΑΤΙΚΟ ΤΑΜΕΙΟ» και συγκεκριμένα στο άρθρο Πρώτο παράγραφος 4 υπήρχε ρήτη πρόβλεψη σύμφωνα με την οποία “Παρέχεται στον Υπουργό Οικονομικών η εξουσιοδότηση να εκπροσωπεί το Ελληνικό Δημόσιο και να υπογράφει κάθε μνημόνιο συνεργασίας, συμφωνία ή σύμβαση δανεισμού, διμερή ή πολυμερή, με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, τα κράτη – μέλη της Ζώνης του Ευρώ, το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο και την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, προκειμένου να εφαρμοστεί το πρόγραμμα της προηγούμενης παραγράφου. Τα μνημόνια, οι συμφωνίες και οι συμβάσεις του προηγουμένου εδαφίου, εισάγονται στην Βουλή για κύρωση.

To άρθρο αυτό ψηφίστηκε ως είχε και πλέον αποτελούσε τμήμα του N.3845/2010 (ΦΕΚ 65/Α΄/6.5.2010)…

Την επόμενη μέρα με άλλο νομοσχέδιο η κυβέρνηση φέρνει στη Βουλή τροπολογία προκειμένου να αλλάξει τη διατύπωση της παραγράφου 4. Σύμφωνα με την τροπολογία η παράγραφος 4 αναδιατυπώνεται ως εξής: 9. Στο τέλος της παραγράφου 4 του άρθρου πρώτου του ν. 3845/2010 (ΦΕΚ 65 Α΄) αντί της λέξης «κύρωση» τίθενται οι λέξεις «συζήτηση και ενημέρωση. Ισχύουν και εκτελούνται από της υπογραφής τους.» Άρα λοιπόν τα μνημόνια, οι συμφωνίες και οι συμβάσεις εισάγονται στην Βουλή για  κύρωση συζήτηση και ενημέρωση. Ισχύουν και εκτελούνται από της υπογραφής τους.

Κύρωση σημαίνει ότι χρειάζεται να ψηφιστούν από τη Βουλή, κοινώς να διεξαχθεί ξεχωριστή ψηφοφορία για κάθε σύμβαση κτλ. Συζήτηση και ενημέρωση δε σημαίνει ψηφοφορία. Ισχύουν και εκτελούνται από την υπογραφή τους σημαίνει ότι δε χρειάζεται πλέον να κυρωθούν.

Η συνήθης διαδικασία είναι κάποιος εκπρόσωπος της εκτελεστικής εξουσίας π.χ. Υπουργός να υπογράφει τη σύμβαση εκπροσωπώντας την Ελλάδα και μετά η σύμβαση να έρχεται στο Κοινοβούλιο προς ψήφιση. Βέβαια ούτως ή άλλως στην Ελλάδα με το πρωθυπουργικόκεντρικό σύστημα, τις κομματικές πειθαρχίες κτλ κάτα 99,9%  ό,τι φέρνει ο εκάστοτε υπουργός ψηφίζεται από την πλειοψηφία, ωστόσο αυτό δεν αποτελεί δικαιολογία για την κατάργηση της Βουλής ή τη μετατροπής της σε ένα κλαμπ συζήτησης και εσωτερικών αναζητήσεων.

Το Σύνταγμα στο άρθρο 36 ρητά ορίζει ότι Οι συνθήκες για εμπόριο, φορολογία, οικονομική συνεργασία και συμμετοχή σε διεθνείς οργανισμούς ή ενώσεις, και όσες άλλες περιέχουν παραχωρήσεις για τις οποίες, σύμφωνα με άλλες διατάξεις του Συντάγματος, τίποτε δεν μπορεί να οριστεί χωρίς νόμο, ή οι οποίες επιβαρύνουν ατομικά τους Έλληνες,  ισχύουν χωρίς τυπικό νόμο που τις κυρώνει. Τυπικός νόμος είναι αυτός που προκύπτει μετά από ψηφοφορία στη Βουλή. Στην παράγραφο 4 του άρθρου 36 αναφέρεται ότι  Η κύρωση διεθνών συνθηκών δεν μπορεί να αποτελέσει αντικείμενο νομοθετικής εξουσιοδότησης κατά το άρθρο 43 παράγραφοι 2 και 4.

H τροπολογία μπήκε στο νομοσχέδιο για τις περικοπές στα δώρα των συνταξιούχων. Επίσης σύμφωνα με το άρθρο 73 του Συντάγματος Προσθήκη η τροπολογία άσχετη με το κύριο αντικείμενο του νομοσχεδίου ή της πρότασης νόμου δεν εισάγεται για συζήτηση…

Περισσότερα για το θέμα της τροπολογίας μπορείτε να διαβάσετε στο  άρθρο της Ελευθεροτυπίας με τίτλο Σε ρόλο… ακροατηρίου η Βουλή για την εφαρμογή της συμφωνίας, του φύλλου της 7ης Μαΐου 2010.

Ένα άλο θέμα που απασχόλησε ήταν κατά πόσο έπρεπε το νομοσχέδιο για τα μέτρα για το μηχανισμό στήριξης να λάβει 180 ψήφους (δλδ τα 3/5 της Ολομέλειας της Βουλής). Το ΚΚΕ έθεσε το θέμα αυτό κατά τη διάρκεια της ψηφοφορίας και ζήτησε αν δεν κάνω λάθος ονομαστική ψηφοφορία. Σύμφωνα με το άρθρο 28 §2 του Συντάγματος  Για να εξυπηρετηθεί σπουδαίο εθνικό συμφέρον και να προαχθεί η συνεργασία με άλλα κράτη μπορεί να αναγνωρισθούν, με συνθήκη ή συμφωνία, σε όργανα διεθνών οργανισμών αρμοδιότητες που προβλέπονται από το Σύνταγμα. Για την ψήφιση νόμου που κυρώνει αυτή τη συνθήκη ή συμφωνία απαιτείται πλειοψηφία των τριών πέμπτων του όλου αριθμού των Βουλευτών.  Η ρύθμιση αυτή προσιδιάζει στις περιπτώσεις όπου η χώρα γίνεται μέλος διεθνούς οργανισμού στον οποίο εκχωρούνται αρμοδιότητες που προβλέπονται από το Σύνταγμα. Άρα κατ’ αρχήν δε φαίνεται να γίνεται άμεσο κάτι τέτοιο στην περίπτωση της προσφυγής του ΔΝΤ.

Με την Δήλωση για την στήριξη της Ελλάδας από τα κράτη – μέλη της Ζώνης του Ευρώ που δημοσιοποιήθηκε στις Βρυξέλλες την 11η Απριλίου 2010 και προσαρτάται στον παρόντα νόμο ως Παράρτημα ΙΙ στην αγγλική γλώσσα, και σε μετάφρασή της στην ελληνική γλώσσα, αποφασίστηκε η ενεργοποίηση του μηχανισμού στήριξης της παραγράφου 1 με την κατάρτιση κοινού προγράμματος από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, σε συνεργασία με την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, και από το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο και τις Ελληνικές αρχές.

Για την εφαρμογή του μηχανισμού στήριξης που συγκροτήθηκε σύμφωνα με τις Δηλώσεις των προηγουμένων παραγράφων, καταρτίστηκε από το Υπουργείο Οικονομικών με τη συμμετοχή της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας και του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου σχέδιο προγράμματος (Μνημόνιο Οικονομικής και Χρηματοπιστωτικής  Πολιτικής και Μνημόνιο Συνεννόησης στις Συγκεκριμένες Προϋποθέσεις Οικονομικής Πολιτικής ).

Τα κράτη μέλη της Ευρωζώνης είναι έτοιμα να συνεισφέρουν από την πλευρά τους 30 δις ευρώ για τον πρώτο χρόνο για να καλύψουν τις χρηματοδοτικές ανάγκες ενός κοινού προγράμματος το οποίο θα σχεδιασθεί από κοινού και θα συγχρηματοδοτηθεί από το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο.

Από τα παραπάνω προκύπτει εμμέσως πλην σαφώς ότι δημιουργήθηκε ενας μηχανισμός που αποτελείται από 3 μέρη ΕΕ και κράτη μέλη, ΔΝΤ και ελληνικό κράτος σύμφωνα με τον οποίο η ΕΕ και το ΔΝΤ επέβαλαν στην ελληνική κυβέρνηση να πάρει συγκεκριμένα μέτρα. Άσκησαν δλδ κυβερνητική πολιτική, σαν να ασκήθηκαν κατ’ ουσίαν αρμοδιότητες που πηγάζουν από το ίδιο το Σύνταγμα… Ακόμα και αν κριθεί αντισυνταγματική η διαδικασία αυτό δεν έχει μεγάλη πρακτική σημασία, καθότι πρόκειται για τυπική αντισυνταγματικότητα και όχι ουσιαστική. Τα δικαστήρια υποχρεούνται να μην εφαρμόζουν νόμο που το περιεχόμενό του είναι αντίθετο προς το Σύνταγμα και δεν παίζει ρόλο αν η διαδικασία ψήφισης ήταν μέσα ή όχι στα συνταγματικά πλαίσια. Για θέματα διαδικασιών αρμόδια να αποφασίσει είναι η Βουλή. Και Βουλή στο ελληνικό πολιτικό σύστημα σημαίνει Κυβέρνηση…

Στο Παράρτημα ΙΙΙ του Νόμου Εκτός από αυτά τα άμεσα δημοσιονομικά μέτρα για τον προϋπολογισμό, η κυβέρνηση έχει επίσης δρομολογήσει μια σειρά σημαντικών διαρθρωτικών δημοσιονομικών μεταρρυθμίσεων…Ασφαλιστική Μεταρρύθμιση…Μεταρρύθμιση του τομέα της υγείας…Φορολογική μεταρρύθμιση…Φορολογική Διοίκηση…Διαχείριση των δημοσίων οικονομικών και δημοσιονομικό πλαίσιο…Πλαίσιο Διαχείρισης Χρέους…Παροχή πληροφοριών για τα μεγέθη του δημοσίου τομέα συμπεριλαμβανομένων και στατιστικών θεμάτων… Το πρόγραμμα θα παρακολουθείται στενά και εφόσον χρειαστεί, θα λαμβάνονται μέτρα.

Είναι ξεκάθαρο πως η συμφωνία δανεισμού δεν περιέχει απλώς όρους που έχουν να κάνουν με το πόσα παίρνουμε και πόσα δίνουμε αλλά με βαθιές πολιτικές τομές που δεν επηρεάζουν απλά την ζωή των Ελλήνων πολιτών αλλά στραγγαλίζουν το μέλλον τους…

Για τα θέματα αντισυνταγματικότητας ή μη αρμοδιότεροι να μιλήσουν είναι οι συνταγματολόγοι…

Το θέμα λοιπόν δεν είναι όχι μόνο γιατί δεν αναζητήθηκε ή απαιτήθηκε ευρεία πλειοψηφία για την ψήφιση όλων αυτών των μέτρων και την προσφυγή στο μηχανισμό στήριξης αλλά και γιατί δεν διεξήχθη δημοψήφισμα για να αποφασίσει ο ίδιος ο λαός για ένα τόσο κρίσιμο ζήτημα. Από αυτόν ζηταει η κυβέρνηση και ο μηχανισμός ΔΝΤ-ΕΕ να πληρώσει το μάρμαρο. Βέβαια ένα δημοψήφισμα από μόνο του δε λέει πολλά, γιατί δημοψήφισμα χωρίς ολοκληρωμένη και πλήρη ενημέρωση και πληροφόρηση είναι απλώς υφαρπαγή ψήφου. Και ο λόγος που δεν διεξήχθηκε είναι γιατί πολύ απλά στην Ελλάδα από το 1975 και μετά όλες οι κορυφαίες επιλογές των κυβερνώντων παρουσιάζονταν πάντοτε ως μονόδρομος. Πάντοτε υπήρχε ένα εκβιαστικό δίλημμα που οδηγουσε τα πράγματα σε μια δεδομένη κατεύθυνση. Και τώρα το δίλημμα που θα έθεταν οι κυβερνώντες θα ήταν ή προσφυγή στο ΔΝΤ ή χρεοκοπία-καταστροφή.